HISTORIA *

Ponieważ Gmina Michałowice obfituje w liczne ślady obecności człowieka, który zasiedlał ten obszar już od czasów najdawniejszych można sobie wyobrazić, że i w rejonach Kończyc pradawne ludy lokowały swe osady, poszukując korzystnych warunków naturalnych: żyznej gleby lessowej, łatwego dostępu do wody, obfitości lasów, zwierzyny łownej i ryb. 

Pisemna wzmianka dotycząca Kończyc cofa nas do roku 1389. W owym czasie wieś Kończyce była własnością szlachty herbu Kownia, a przedstawiciele tego rodu żyli tu na przełomie XIV i XV wieku. Byli to Ota [1389–1419], Stanisław Dołęga [1395–1418], Mikołaj Kuniecki [1398–1429] i brat Mikołaja Jan z Łysobarku [1399–1427], który potem pisał się z Bolenia. W latach 1430–1460 dziedzicem tej wsi i części Sieborowic był Mikołaj Kuniecki, z kolei w latach 1462 – 1505 właścicielem Kończyc oraz części Sieborowic i Waganowic był syn Mikołaja również Mikołaj. W okresie jego młodości, tj. w latach 1459–1464 Kończyce znajdowały się w zastawie u Jana Burzyńskiego z Janiny, męża Anny siostry Mikołaja Kunieckiego. Dzierżyli ją również wybitni mieszczanie krakowscy. W 1526 roku trzymała Kończyce Zofia Zayfrethowa, związana ze Stanisławem Salomonem. Wiadomo, że miała posiadłości również w Modlnicy i kopalnie siarki w Swoszowicach. W 1534 roku źródła notują Stanisława Górskiego, a w połowie XVI wieku Jakuba Dębińskiego, starostę czorsztyńskiego, dworzanina królewskiego i kalwina. Jego żoną była Zofia, córka zmarłego Jana Konarskiego. Około 1560 roku przeprowadzili oni rozgraniczenie z Książniczkami. Po posiadaczu okolicznych dóbr Janie Staszkowskim, około 1588 roku Kończyce nabył Jan Krzecki. W następnym stuleciu miejscowość ta należała do różnych rodzin szlacheckich. Poza Dębińskimi i Krzeckimi wiadomo o Charzowskich i Kucharskich. W XVIII wieku pojawiła się rodzina Pawłowskich. Byli związani z mieszczaństwem krakowskim (np. z Wizembergami). Wiadomo, że zwłoki Jana Pawłowskiego, posiadacza Kończyc w latach 1718–1730 złożono w kryptach krakowskiego kościoła św. Kazimierza, znajdującego się przy klasztorze Reformatów (1730). Pawłowski podzielił wieś między swoje córki. Jedna z nich, Katarzyna Pawłowska wyszła za Kazimierza Krechowieckiego z Chorągwicy pod Wieliczką. W połowie stulecia doszło do sporów własnościowych. Posiadające połowę Kończyc siostry Teresa i Zofia Pawłowskie przekazały na jakiś czas majątek Uniwersytetowi Krakowskiemu. Zofia wyszła za mąż za Józefa Olszanickiego z Młodziejowic. W 1751 roku zapisano: „Imieniem ks. Szymakowskiego i całej prześwietnej Akademii Krakowskiej do tejże połowy wsi Kończyc wziętej, a przez Ichmość Państwo Olszanieckich małżonków libere dopuszczonej”. Wiadomo dalej, że w 1759 roku część wsi Kończyce otrzymał Józef Kośmiński. W latach 1765–1792 roku właścicielem wsi był Antoni Żegota z Czerżnic Czerżnicki, łowczy bydgoski, człowiek porywczy i kłótliwy. Ostatnią właścicielką dóbr w Kończynach przed II wojną światową była Stefania Godzewska.

Po granicy Kończyc i Książniczek przebiegał bardzo ważny trakt komunikacyjny i handlowy, prowadzący z Krakowa do Słomnik i dalej do Miechowa, a następnie do Wielkopolski. Droga ta zwana była Wielką Drogą Słomnicką, względnie Publiczną Drogą Słomnicką albo Drogą Publiczną z Krakowa do Słomnik lub Gościńcem z Krakowa do Miechowa. Sąsiedztwo drogi powodowało, iż oprócz młyna, w Kończycach istniały trzy karczmy obsługujące wędrowców. Jak podaje w monografii Mateusz Wyżga – przy trakcie stał krzyż (miejsce z urokliwą, drewnianą kapliczką istnieje do dziś). Ma to swoją niebywałą wymowę symboliczną: droga straciła na znaczeniu, karczmy rozpadły się w pył, a Krzyż wciąż stoi. Drogą ku górze, nasi przodkowie szli do Miechowa, a my współcześni – gdzie idziemy? Warto zatrzymać się tu na chwilę i zadumać.